Leestijd 23 minuten

Martijn de Riet – 17 januari 2021

Een paar maanden geleden schreef ik op Twitter een draadje aan Nieuwsuur naar aanleiding van een uitzending rondom de rol van scholen en scholieren in de Corona crisis. Ik was niet onverdeeld positief over de uitzending, en met name de inbreng van dhr Karoly Illy, kinderarts en vast adviseur van het Outbreak Management Team (OMT). In een “gepassioneerd” betoog vertelde Illy over de grote gevolgen die de schoolsluiting in maart voor kinderen zou hebben gehad. Onder andere obesitas, depressies, kindermishandeling en andere ernstige gevolgen zouden zijn geconstateerd. Dhr. Illy leverde echter geen enkel bewijs, en ook de onderzoeken die hiernaar gedaan zijn spraken zijn conclusies tegen.

De kern van mijn betoog: de Nederlandse overheid onderschat systematisch de invloed van kinderen op het verloop van de pandemie en het besmettingsgevaar wat zij lopen én zijn. Daarnaast overschat tegelijkertijd de negatieve gevolgen van thuisonderwijs op diezelfde kinderen. Obesitas en depressie en depressie zijn ziektebeelden die zich over een lange tijd ontwikkelen, en dus nooit enkel kunnen komen door een paar weken geen school. Instanties als VeiligThuis en het Verwey Jonker Instituut hebben geconstateerd dat er geen toename in kindermishandeling is geweest. Het hele betoog van dhr. Illy was gebaseerd op aannames en onderbuikgevoelens.

Beste @nieuwsuur, het is jammer dat het moet maar na het zien van jullie item over het al dan niet sluiten van scholen een draadje. Van een leek, dus het lijkt me goed als mensen met meer verstand hier ook op reageren als er iets verkeerd staat. (cc: @C19RedTeam @ginnymooy) 1/n

— Martijn de Riet (@mdradvies) October 26, 2020

De pijlers van het coronabeleid rond kinderen

Wat is er dan wel aan de hand?
Het Nederlandse beleid ten aanzien van (schoolgaande) kinderen is gebaseerd op drie pijlers;

1. Kinderen worden niet ziek en verspreiden het virus nauwelijks;
2. Schoolgebouwen zijn veilig;
3. De gevolgen van schoolsluiting zijn desastreus voor de ontwikkeling van kinderen.

Ik wil deze alle drie bespreken. En daarnaast zou ik alle partijen willen oproepen dit debat te voeren op basis van feiten, en niet meningen en onderbuikgevoelens. 

Verspreiding door kinderen

Dit weekend las ik een reconstructie van Nieuwsuur over de gang van zaken omtrent de opening van scholen, besmettelijkheid van leerlingen en gevaren voor leraren. Ik moet zeggen: een meer dan uitstekende reconstructie van Nieuwsuur, met name door Milena Holdert en Renée van Hest. 

Samenvattend: al in augustus was bij het OMT bekend dat zeker tieners het Coronavirus evenveel verspreiden als volwassenen. Dhr Illy (dezelfde als van de Nieuwsuur uitzending) pleitte al langer voor aanvullende maatregelen op scholen zoals verplicht afstand houden.

Ik denk dat na deze reconstructie en bijbehorende uitzending van Nieuwsuur we het wel met elkaar eens kunnen zijn dat in ieder geval tieners in grote mate bijdragen aan de verspreiding van het Coronavirus. Voor jongere kinderen blijft de officiële lijn echter anders. Zij worden nog steeds geacht niet bij te dragen, vooral omdat er geen bewijs voor zou zijn.

Dit is wat mij betreft een drogredenering. Absence of Proof does not equal Proof of Absence. Er wordt simpelweg niet gekeken naar bewijs, dus is het er niet. Testen van jonge kinderen wordt actief belemmerd, zodat de absolute getallen van besmettingen laag blijven. Zelfs na de “verruiming” worden kinderen nog steeds 75% minder getest dan tieners. En die worden al 75% minder getest dan volwassenen. In % positieve testen voeren jonge kinderen echter al weken de lijsten aan. En ook met de recente verruiming van het testbeleid is hier geen verandering in gekomen. Dit duidt erop dat we nog steeds kinderen te weinig testen en dus ook onderrapporteren.

Voor we in dit stadium weer achter stokpaardjes aan gaan hobbelen lijkt het me dus een goed idee om ervan uit te gaan dat onze jongste kinderen, net als op zoveel andere plaatsen in de wereld, wel degelijk het virus verspreiden. Tot het tegendeel bewezen is. Het OMT had het al eerder fout.

Maar dat doen we toch niet. In plaats daarvan gaan we zelf onderzoek doen. Naar één schooluitbraak, met als achterliggende reden de UK-variant die hier gevonden is. Er zouden geen andere uitbraken zijn die we kunnen onderzoeken. Raar, want het coronadashboard van BD Databplan meldt 165 uitbraken op basisscholen. Er moeten er toch 2 of 3 zijn die interessant genoeg zijn om even te gaan kijken?

Vooropgesteld: ik ben blij dat we onderzoek gaan doen. Dat is al een verbetering ten opzichte van systematische ontkenning. En het maakt me niet veel uit aan welke reden dit onderzoek wordt opgehangen. Als er maar actie wordt ondernomen. Wat me wel stoort is dat dit drie weken moet duren. En dat we dus in de tussentijd de onderzoeken uit Engeland simpelweg negeren, of actief proberen te bagatelliseren. Deze drie weken kunnen leiden tot grote extra gevolgen, zeker als je rekening houdt met de uitkomsten van de veel uitgebreidere onderzoeken door SAGE en Imperial College. 

Wat zijn hun uitkomsten dan? Voor de jongsten is deze variant 43,5% meer besmettelijk. Simpel gesteld: waar een kind van 0-9 in een groep van 100 anderen eerst 6 andere kinderen besmette, zal het met de nieuwe UK-variant B117 ongeveer 9 andere kinderen besmetten. 

Onderstaand figuur is gedeeld op Twitter door Dr.  Eric Feigl-Ding, een epidemioloog aan Harvard University. Zijn term om deze variant te beschrijven? Een “hellish beast”. 

Ik vraag me af wat wij anders denken te gaan vinden. En waarom we keer op keer eerst zelf bewijzen moeten hebben voor we studies uit het buitenland geloven. Wellicht heeft dat iets te maken met het downplayen van de risico’s? Dit is in de laatste briefing van de Tweede Kamer alweer vrolijk begonnen, ook te zien aan onderstaand Teletekst bericht van 13 januari. 

Als je heel strikt kijkt heeft Van Dissel hier gelijk. Er zijn geen “andere” risico’s gevonden voor kinderen (geen hogere sterftecijfers, spontaan aangroeiende danwel afstervende ledematen, etc). Wel zijn kinderen, met name de jongste, de helft besmettelijker. Het is maar wat je “geen extra risico” noemt natuurlijk. Hoe dan ook is het storend en schadelijk dat dit soort semantische spelletjes eigenlijk schering en inslag is.

Er spreekt een veronachtzaming uit van dezelfde kinderen waarvan iedereen roept dat ze weer naar school moeten. Of in ieder geval een potentieel vrij dodelijk geval van tunnelvisie.

Scholen zijn veilig

Al maanden is het mantra: scholen zijn veilig, kinderen besmetten elkaar niet. Zolang er maar goede ventilatie is, is er niets aan de hand. Nu we vast hebben gesteld dat kinderen elkaar wèl besmetten is het belangrijk om te kijken hoe het dan echt gesteld is met de ventilatie.

Hierover schreef ik eerder op Twitter deze draad.

Ik had beloofd om iets te gaan vinden van het eindrapport over ventilatie op scholen wat op 1 okt jl gepubliceerd is. Je kunt het rapport hier vinden: https://t.co/TALpGIeRwF

Aangezien dit een lang draadje wordt een TL;DR: het is niet goed. En dat is een understatement.

1/

— Martijn de Riet (@mdradvies) November 15, 2020

Sleutel hierin is het advies van het OMT uit juni: om veilig naar school te gaan moeten scholen voldoen aan de richtlijnen in het Bouwbesluit. De verantwoordelijk Minister, dhr Arie Slob heeft dan ook een Commissie ingesteld, het Landelijk Coordinatieteam Ventilatie in Scholen (LCVS) om dit te onderzoeken.

Het LCVS is hiermee aan de slag gegaan en produceert een rapport op 1 oktober. Ik heb dit rapport geanalyseerd. Mijn eerste conclusie is dat het onderzoek ondermaats is. Het betreft een eendaagse check van de CO2-waarden, in augustus / september (bij mooi weer dus). Beter zou zijn om dit minimaal 2 weken vol te houden, en ook bij verschillende weersomstandigheden te doen. Maar goed, het is alles wat er is. Dus laten we kijken wat hier uit is gekomen.

Er zijn ongeveer 9300 scholen aangeschreven, waarvan er ruim 7300 hebben gereageerd. Van die 7300 scholen heeft iets meer dan de helft van de scholen niet aangegeven het onderzoek niet te hebben uitgevoerd. Uiteindelijk hebben 3.455 scholen de vragen over ventilatie ingevuld, ruwweg ⅓ van het totaal aantal scholen in Nederland.

22% van de scholen geeft in deze inventarisatie aan dat na onderzoek is gebleken dat zij NIET voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit.

29% van de scholen maakt gebruik van een volledig natuurlijke ventilatie. Dat betekent dat de luchtstroom in het gebouw afhankelijk is van “natuurlijke trek” of “schoorsteenwerking”. Deze wijze van ventileren mag al 30 jaar niet meer omdat een constant binnenklimaat niet kan worden gegarandeerd. Maar wordt door de LCVS niet gezien als ontoereikend. Als u zich afvraagt hoe dat werkt: ga vanavond koken zonder uw afzuigkap aan te zetten. Of douchen zonder de afzuiging aan te zetten. Dan maakt u gebruik van natuurlijke trek. Werkt niet echt goed toch? In schoolgebouwen dus ook niet.

Tussen deze twee groepen is enige overlap. Er zijn ook scholen met volledig natuurlijke ventilatie die blijkbaar niet voldoende capaciteit halen. Waarschijnlijk hebben zij getest op regenachtige (ramen dicht) en/of windstille dagen. Als ik corrigeer voor die overlap kom ik in totaal op 43% van de scholen die NIET de vereiste minimale ventilatie van 6dm3/s kunnen garanderen die door het OMT en LCVS als minimum zijn aangemerkt..

Het ventilatieprobleem is niet nieuw

U zult nu misschien geschokt zijn. Ik niet. Al toen ik mijn opleiding Bouwkunde begon, in 1998, was dit bekend. Zelfs zonder Corona is dit een probleem. Google even op “ventilatie” en “scholen” en u vindt moeiteloos een dozijn rapporten die hetzelfde zeggen. Er is jarenlange lobby geweest onder de noemer “Frisse Scholen” voor betere ventilatie in scholen. Ook omdat veel scholen (vooral met natuurlijke ventilatie) de maximale CO2-waarden zover overschrijden dat het ongezond wordt voor de kinderen en leraren in de lokalen. 

Conclusie uit het onderzoek is wat mij betreft dus: bijna de helft van de scholen voldoet niet aan advies van het OMT. Dan vraag je je af: hoe is dit gecommuniceerd? Wat is er mee gedaan? Nou…. opvallend weinig. Dit is de website van de Rijksoverheid:

Om te beginnen heeft men de uitkomsten met een rekenkundig trucje naar beneden geschroefd tot 11% van de scholen waar de ventilatie niet ok is. Dit heeft men gedaan door het aantal scholen wat aangeeft niet te voldoen (777) te delen door het totaal aantal scholen wat gereageerd heeft (7340). En dus NIET door het aantal scholen wat daadwerkelijk het onderzoek heeft uitgevoerd (3452). Dit is gewoon een leugen, niets meer en niets minder. Voor de uitgebreidere onderbouwing van deze stelling, zie de eerder gerefereerde Twitter draad, daar reken ik het stap voor stap door.

Vervolgens gaat men LIJNRECHT in tegen het advies van het OMT: scholen waarbij de ventilatie niet op orde is, moeten gewoon open. Waarom? Omdat de rol van ventilatie “onduidelijk” is. Maar dit was ook onduidelijk toen het OMT haar advies opstelde? Het wordt gewoon genegeerd omdat de uitkomst niet past in het politieke wensdenken van de Minister.

De VO-raad gaat op haar website nog een stukje verder. Zij stellen dat uit het onderzoek geen relatie tussen ventilatie en de verspreiding van Covid19 is gebleken. Dat kan. Uit het rapport is ook niet duidelijk wat de relatie is tussen Covid19 en spontane zelfontbranding.

Wat ik maar wil zeggen: dit was ook helemaal niet het doel of op enige wijze onderdeel van het onderzoek. Die claim is dus op zijn best misleidend. Wat wel duidelijk is: voor 22-43% van de scholen is de ventilatie NIET conform de eisen van het Bouwbesluit, en dus ook NIET conform de adviezen van het OMT. En dat zowel de PO-raad als de VO-raad, beiden onderdeel van het LCVS hier geen enkel probleem mee lijken te hebben.

Maar geen nood, hulp is onderweg. De Minister kondigde onverwijld een subsidie aan om de ventilatie te verbeteren. 360 miljoen nog wel. Enige probleem: aan te vragen vanaf 4 januari. 3 maanden later. Via de gemeente, die ongetwijfeld de rest moeten bijdragen. 

Ander punt: deze subsidie kunnen scholen aanvragen voor maximaal 30% van de kosten van aanpassing. Wie de rest van de kosten moeten dragen is totaal onduidelijk. Maar dat het om grote bedragen gaat is te zien in de tabel met maximale bijdragen op de website van de Rijksoverheid.

Deze bijdragen zijn dus maximaal 30% van de totaal verwachte kosten. Mijn vraag is: waar moet een school met 250 leerlingen 300.000 euro vandaan halen? Of de gemeente waar deze school in staat? En nog belangrijker: waarom is er “ineens” maar een slordige 99 miljoen beschikbaar, en niet de eerder geroepen 360 miljoen?

Alle adviezen worden aan de kant geschoven

Net als met de OMT adviezen voor onderlinge verspreiding van Corona door kinderen, worden de adviezen omtrent een goede ventilatie van scholen door het Ministerie OCW en Arie Slob gewoon aan de kant geschoven. Er wordt voor de bühne een regeling in stelling gebracht, waarbij je als school pas 3 maanden later subsidie aan kunt vragen. En dan moet de hele planvorming, vergunningsaanvraag en uitvoering nog beginnen. Met andere woorden: iedere Nederlander is gevaccineerd voor hier daadwerkelijk iets gaat gebeuren.

Het erge is: zowel de PO-raad als VO-raad doen hier actief aan mee. Zij namen beide deel aan het LCVS, zijn dus mede verantwoordelijk voor de blunders in dit rapport en nemen de adviezen over. (en dikken ze in sommige gevallen nog wat verder aan). Terwijl deze brancheverenigingen juist de belangen van de scholen zouden moeten behartigen. Niet meehuilen met het ministerie. Om maanden later doodleuk te constateren dat leraren toch wel erg vaak ziek worden. En gaat men dan maatregelen nemen om leraren te beschermen? Of concluderen dat hoewel heel erg gewenst, het openhouden van de scholen simpelweg niet kan. Maar nee. 

De keuze is voor de PO-raad en VO-raad heel anders: 
Of de ouderen en kwetsbaren even willen opteffen, we moeten de leraren vaccineren. Want anders kunnen zij niet in deze broeinesten van Corona blijven werken.

Een brede groep van onderwijsorganisaties verzoekt het kabinet in een brief om prioriteit te geven aan vaccinatie aan onderwijspersoneel. "Vanwege het grote maatschappelijke belang van onderwijs en bovengemiddeld risico op besmetting." https://t.co/PLvAdiAI3f

— VO-raad (@VO_raad) January 9, 2021

Voorrang bij vaccineren, is dat de oplossing?

Beste leraren, wat ik niet begrijp is dat jullie dit accepteren. Ik begrijp niet dat jullie accepteren dat Arie Slob jullie al maanden willens en wetens jullie in de klas zet met 20 tot 30 virusvaatjes. Simpelweg omdat hun ouders, en jullie blijkbaar ook, naar hun werk moesten. U nu vaccineren betekent alleen maar dat u les kunt blijven geven aan al die leerlingen waarvan men niet meer kan ontkennen dat zij u ziek maken. Maar weet wel: u kunt nog steeds het virus bij u dragen en verspreiden. Uw gezin, familie, vrienden kunt u nog steeds ziek maken.

Het is niet zo dat de besmettingen in uw beroepsgroep uit het niets komen. Er is ook niet de waarheid verteld over de kwaliteit van de binnenlucht. De ventilatie op 22-43% van de scholen voldoet niet  aan de adviezen van het OMT. Honderdduizenden kinderen en leraren.

Arie Slob wist het wel (of had dit moeten weten) toen hij begin december vertelde dat de ramen best dicht konden als het koud was. 

Volgens @arieslob begrijpen leraren wederom niet wat de bedoeling is.

Een raam open doen tijdens de les? Dat hoeft helemaal niet als het koud is! Aldus Slob. 🤨🤨 pic.twitter.com/ZF2Tjf7GSP

— Sari (@sari32264489) December 2, 2020

Toen hij besliste dat honderdduizenden leerlingen uitgezonderd zouden zijn van de schoolsluiting. Toen hij toestond dat het begrip “kwetsbare leerling” zover opgerekt werd dat 20-40% van de leerlingen nog steeds naar school gaat.

Of toen hij besliste dat, in een regio waar twee nieuwe varianten van het Coronavirus rondwaren (de Engelse variant in Rotterdam, Zuid-Afrika variant in West Brabant) snotterende kinderen niet geweigerd mogen worden op de noodopvang.

Wie zijn de eersten die deze aanhoesten? Waarom accepteert u dat? Wat moet er gebeuren voordat jullie het recht opeisen om als normale mensen worden gezien die recht hebben op een gezonde werkplek? Dat jullie werk weliswaar ontzettend belangrijk is, maar dat dit niet automatisch betekent dat de Minister uw leven in de waagschaal mag stellen op basis van valse informatie en politiek wensdenken. 

En om aan te geven hoe hard leraren momenteel geraakt worden, dit zijn de besmetting cijfers in de week van 15 december uit de wekelijkse rapportage van het RIVM.

Zorgmedewerkers (groen): 3.290
Leraren (geel): 2.412

Laat dat even op u inwerken. Uw werkomgeving was veilig. Toch? En denkt u dat het niet aan uw omgeving ligt, dit waren dezelfde cijfers na twee weken vakantie:

Zorgmedewerkers (groen): 4.072
Leraren (geel): 665

Beste leraar, ik wil u feliciteren met uw bijdrage aan het verminderen van de besmetting cijfers gedurende de Kerstperiode. Uw besmettingen zijn in 2 weken tijd 2 keer gehalveerd. Bert Slagter of Marino van Zelst kunnen ongetwijfeld voor u uitrekenen hoe indrukwekkend R-getal dat is.

Waarom arceer ik hier ook de zorgmedewerkers? Simpel: om het verschil te laten zien tussen twee beroepsgroepen waarvan de ene de besmettingsbron nog steeds actief is (zorg) terwijl bij de andere de besmettingsbron weg is gehaald (leraren). En dit geldt dus OOK voor de basisschoolleerkrachten.

De enige juiste conclusie is: scholen zijn geen veilige gebouwen. Als kinderen op school zijn leraren als enige beroepsgroep qua besmettingscijfers te vergelijken met de zorg. Als kinderen niet op school zijn vallen ze vrijwel direct terug naar niveaus die we zien bij overige beroepsgroepen. Dit geldt zowel voor basisscholen als middelbare scholen.

Dit wordt veroorzaakt doordat de basale regels (afstand houden, mondkapjes) niet gelden binnen scholen EN doordat de scholen gewoon simpelweg kampen met tientallen jaren gebrekkig onderhoud en onveilige ventilatiesystemen.

Gevolgen van schoolsluiting

Dan het derde punt: de vermeende desastreuze gevolgen van schoolsluiting voor kinderen. Belangrijkste voorvechter van deze theorie: ons aller Karoly Illy, kinderarts, vaste adviseur van het OMT en mediapersoonlijkheid. Recentelijk nog mocht hij even leeglopen bij het AD. Ik kan heel eerlijk gezegd niet zoveel met een beroep op mensenrechtenschendingen. Niet als je dansleraar bent, niet als je aanschuift bij het OMT. Het is een hyperbool die alle vorm van discussie of afwijkende meningen doodslaat. Dus daar wil ik niet te lang bij stil staan.

Waar ik wel kort bij stil wil staan: Ik vind het wel erg verontrustend dat dhr. Illy klaarblijkelijk met de PO-raad en VO-raad de ideeën mocht “pitchen” bij het OMT. Het ligt misschien aan mij, maar dat is toch het adviesorgaan voor biomedische adviezen? Onderwijskunde is daar toch niet één van? En die adviezen zijn ook nog eens geheim. We laten dus 2 lobbyclubs (beiden werkgevers) een strategie bepalen en voorstellen bij een club die daar helemaal niet over gaat, noch specifieke kennis van heeft. Maar de leraren, op wie de kosten van het beleid worden afgewenteld, zitten daar niet bij? Vreemde gang van zaken als je het mij vraagt.

Waarom wil ik hier bij stilstaan? Omdat het kenmerkend is voor de manier waarop de discussie gevoerd wordt. De “open scholen” doctrine is op drijfzand gebaseerd. En als je doorvraagt, naar harde cijfers, dan heeft niemand antwoorden die deze theorie ondersteunen. Ook dhr. Illy niet als Sven Kockelman bij 1-op-1 geen genoegen neemt met de gebruikelijke hysterische claims van zware depressies, explosief gestegen aantallen zelfmoorden en massale kindermishandeling tijdens de eerste lockdown. Ze zijn gewoon niet waar namelijk.

Een voorbeeld: Dit is een persbericht verspreidt door de Universiteit Leiden. Tamelijk verontrustend nietwaar?

Het bericht op de site van de Universiteit is al wat genuanceerder. Hier wordt voor het eerst ook het onderscheid tussen mishandeling en verwaarlozing gemaakt. 

Vermoedens en schattingen

Maar laten we ook het onderzoek zelf er even bij pakken. Eerst wat achtergronden: Het rapport is uitgevoerd in dezelfde methodologie als die gebruikt wordt voor grote landelijke onderzoeken naar kindermishandeling, de Nationale Prevalentiestudies Mishandeling van Kinderen en Jeugdigen (NPM). Deze studie is voor het laatst uitgevoerd in 2017. Door dezelfde onderzoeksmethode te gebruiken zouden de cijfers vergeleken moeten kunnen worden. 

Het onderzoek maakt gebruik van zogenaamde “informanten”. Dit zijn mensen werkzaam in kinderopvang en onderwijs. Hen is gevraagd om registraties bij te houden van kinderen waarbij zij het vermoeden hadden dat er sprake was van mishandeling en/of verwaarlozing. 

Hoewel ik de keuze voor een zelfde onderzoeksmethode snap, is de situatie wel even anders. Dit ging immers over een periode waarin de onderzoekers de kinderen, in tegenstelling tot de NPM-2017) niet dagelijks zagen. Sterker nog: een deel van het onderzoek is gebeurd een aantal maanden na dato (na de zomervakantie). Uit het rapport blijkt dat hiervoor niet gecorrigeerd is. Ik vraag me af of dat terecht is. Maar laten we eerst even kijken naar de uitkomsten van het onderzoek.

In onderstaande tabel ziet u de uitkomsten waarbij vergeleken wordt tussen de NPM-2017 (blauw) en de lockdown periode (rood). Uit het onderzoek blijkt dat enkel op het gebied van emotionele verwaarlozing een significante wijziging

Bovenstaand figuur, uit het rapport, laat de verschillende gradaties van “mishandeling” zien die in het NPM kent. Zoals u ziet is er alleen sprake van een significant (statistisch belangrijk) verschil bij emotionele verwaarlozing (er is sprake van een belangrijk verschil als de onzekerheidsmarge, dat is het verticale streepje, van beide situaties elkaar niet in belangrijke mate overlapt). En die valt uiteen in vooral een toename bij verwaarlozing van hulp bij het onderwijs en getuige zijn van huiselijk geweld.

Dit zijn de cijfers:

• 34.5% van de vermoedens bestonden al voor de lockdown en zijn gelijk gebleven.
• 50.0% van de vermoedens bestonden al voor de lockdown en zijn verergerd.
• 3.4% van de vermoedens bestonden al voor de lockdown en zijn verminderd.
• 8.6% van de vermoedens bestond voor de lockdown niet.
• 3.4% is niet bekend.

Ik vind dat eerlijk gezegd niet super schokkend. Let wel, het gaat hier in overgrote meerderheid om vermoedens van emotionele verwaarlozing, vaak op het gebied van hulp bij thuisonderwijs of getuige zijn van huiselijk geweld.

Maar het sluiten van scholen is toch ook super ingrijpend? Dus dan is het toch eigenlijk heel goed nieuws dat dit niet geëscaleerd is tot zwaardere vormen van mishandeling? Maar in plaats van een positieve benadering schreeuwen we moord en brand.

We hebben het hier voornamelijk over gezinnen onderop de ladder van de samenleving. Armoede is de grootste risicofactor (10x hoger),  op afstand gevolgd door werkeloosheid (3x hoger). Afkomst, gezinsgrootte of samenstelling speelden nauwelijks een rol. 

We hebben het hier dus voornamelijk over werkende arme gezinnen. Die het niet kunnen bolwerken in een pandemie. En onze enige reactie hierop is ze een label kindermishandelaar opplakken en als excuus gebruiken om onze kroost weer naar school te brengen.

Want daar komt het feitelijk op neer. Voor deze uitkomst hoef je kinderen niet terug naar school te sturen, je moet zorgen voor hulp en ondersteuning. Waarom kunnen die mensen niet de benodigde hulp bieden aan hun kinderen? Hoe vaak is de reden simpelweg dat pappa en mamma beiden moeten werken om het hoofd boven water te houden? Hoe doe je het dan ooit goed? Als je zorgt voor eten op de plank dan ben je een kindermishandelaar. Als je niet zorgt voor eten op de plank, nou ja, dan heb je dus niets te eten. Wat dit soort onderzoekers vaak even vergeten is dat het niet voor iedereen een keuze is om geen tijd te kunnen besteden aan het huiswerk.

In plaats van een boos persbericht de lucht in te slingeren dat in onze o zo geciviliseerde maatschappij blijkbaar de onderste helft van de samenleving aan haar lot is overgelaten tijdens een pandemie maken we ze uit voor kindermishandelaar. Over victim blaming gesproken.

Wat je volgens mij uit dit onderzoek moet concluderen is dat er dringend ondersteuning is voor een grote groep ouders. Maatregelen zouden kunnen zijn:

• Ondersteuning voor lage inkomensgroepen ontbreekt. Zij moeten op één of andere manier tijd krijgen hiervoor. Geef ze betaald 3-4 dagdelen per week om hun kinderen te begeleiden.
• Zorg voor materiaal en materieel voor kinderen uit kwetsbare gezinnen. Als je wilt dat er massaal gezoomd wordt, dan moeten gezinnen met kinderen die moeten zoomen ook kunnen zoomen. En ja, dat betekent dat je laptops en internetaansluiting moet verzorgen. 
• Zorg voor een robuuste organisatie van de contactmomenten. Het kan niet zijn dat je op enig moment duizenden kinderen uit het oog verloren bent tijdens een schoolsluiting. Ieder kind moet gewoon iedere week minimale tijd (bijvoorbeeld 1 of 2 dagdelen) op school zijn. Zo kan, naast het welbevinden van het kind, ook de voortgang worden gemonitord.
• Zorg voor alternatieve mogelijkheden in begeleiding. Waarom gaan bibliotheken niet open voor schoolkinderen. Richt ze veilig in, zet desnoods losse bureaus tussen de rijen boeken. Zorg dat er op veilige manier vragen kunnen worden gesteld aan docenten. Dus op afstand en met PBM.
• Ga eens praten met scholen en andere organisaties die hier al lang over nagedacht hebben. N = 1, maar je zou onze middelbare school kunnen bellen. Zij hadden in augustus al drie scenario’s integraal vastliggen: volledig op locatie, hybride en volledig op afstand. Docenten die voor de vakantie moeite hadden met les geven op afstand hebben cursussen gekregen hierin. Docenten die dit makkelijk adopteerden hebben het lesmateriaal voor hun rekening genomen. Er is al heel veel gebeurd. Gebruik het.
• Zorg voor een nationaal digitaal curriculum voor (basis)scholen, georganiseerd en beheerd vanuit de overheid. Zorg dat scholen hier hun eigen materiaal aan kunnen bieden, maar daarnaast ook van andere scholen het materiaal kunnen hergebruiken.

Dit zijn slechts een handvol opties voor een meer constructieve aanpak van het probleem. En al die dingen zijn meer nodig dan schreeuwerige persberichten die mensen die het al moeilijk hebben ook nog eens te kakken zetten. Want dat gebeurt hier. Ik vind het prima om problemen te belichten, maar de publieke opinie met rampberichten proberen te beïnvloeden is niet constructief.

Sterker nog, zo keihard en hysterisch gillen werkt alleen maar averechts. Een moratium op schoolsluitingen zorgt er alleen maar voor dat er ook niet over alternatieven kan worden gepraat. Waar onze middelbare school blijkbaar de mogelijkheid had om in eigen beheer drie scenario’s uit te werken, gold dat niet voor onze basisschool.

Onze basisschool was voor de tweede keer totaal verrast. Helemaal niet aan zien komen. Voor de tweede keer nul voorbereiding. Geen lesmateriaal, geen onderwijsuren.  Niets. 

Maar ook geen enkele vorm van hulp. Een Ministerie van Onderwijs wat nog steeds in ontkenning is. Een ministerie wat weigert om centraal te sturen, leiding te geven. Wat geen enkele visie heeft over hoe omgegaan moet worden met onderwijs op afstand. Simpelweg omdat het weigert te erkennen dat scholen weleens zouden moeten sluiten om de epidemie in te dammen..

Ik denk dat als scholen kunnen schakelen tussen verschillende onderwijsvormen zonder dat dit een gigantische disruptie in het onderwijsprogramma tot gevolg heeft we zullen zien dat het ook wel mee gaat vallen met achterstanden.

Als we teruggrijpen naar de drie pijlers onder het Nederlandse beleid dan kunnen we het volgende concluderen:

Conclusie

Vanuit bovenstaande analyse zijn wat mij betreft de conclusies helder:

1. Kinderen worden wel degelijk besmet, en dragen ook bij aan verspreiding. Besmettingscijfers van docenten voor en na een vakantie laten dit zien.
2. Scholen zijn geen veilige gebouwen. De ventilatie is bij een kwart tot de helft van de scholen niet op orde. En ook dit komt dus terug in de besmettingscijfers.
3. Desastreuze gevolgen voor kinderen zijn er niet. Tenminste, niet als het gaat om kindermishandeling. Ze zijn er wel degelijk als het gaat om het oplopen van leerachterstanden. Maar dat is niet zozeer een gevolg van de schoolsluiting / onderwijs op afstand an sich, maar een gevolg van de categorische weigering om zelfs maar te praten over een goede invulling hiervan. Laat staan dat er enige vorm van strategie, voorbereiding of praktische ondersteuning is vanuit de overheid.

Het probleem van schoolsluiting en bijbehorend onderwijs op afstand is niet onoverkomelijk. Het is een probleem wat wij creëren, en wat wij ook op kunnen lossen.

Tot slot

Tot slot wil ik graag nog een persoonlijke noot aan dhr Arie Slob willen richten. Want uiteindelijk hebt u de beslissing genomen. Op basis van een fout die het OMT intern al sinds de start van het schooljaar heeft toegegeven. U heeft mijn kinderen naar school gestuurd. U heeft een schoolsluiting met de herfstvakantie tegengehouden. Of in ieder geval niet uitgevoerd. U wist dat het OMT vond dat scholieren wel degelijk bijdragen aan de verspreiding. U heeft dezelfde grafieken en tabellen gezien als wij.

U heeft de scholen weer open laten gaan, en het hele circus zich laten herhalen tot de Kerstvakantie. In de Kerstvakantie is de afname van besmettingen voor groot deel voor rekening van scholieren en leraren geweest, net als in de Herfstvakantie. De dalingen zijn extreem groot terwijl de rest er een beetje lafjes achteraan hobbelt, dan wel gewoon door stijgt En zelfs nu zitten er nog steeds honderdduizenden kinderen op school. Omdat u ze ertoe verplicht heeft.

En dat is nog niet eens het ergste. U heeft meer dan eens mijn kinderen aangesproken op vermeend losbandig gedrag. Ze besmetten elkaar overal. Op de fiets, in de supermarkt. Bij feestjes of het hangen. Ze namen hun verantwoordelijkheid niet, ze waren asociaal. Terwijl u wist dat dit niet het grote probleem was. Nog voordat het begon. U wist het al in augustus en bent tot december vrolijk mijn kinderen de schuld blijven geven. U heeft he-le-maal niets gedaan om de verspreiding in te dammen. 

U heeft uw wettelijke (!) verantwoordelijkheid om mijn kinderen een veilige leef- en leeromgeving te bieden genegeerd en ze als dank een mes in de rug gestoken. Dat is meer dan verachtelijk.

Hoe haalt u het in uw hoofd? Waar haalt u het lef vandaan op die manier met mijn kinderen om te gaan? 

Weet u wat, het kan me niet eens zoveel schelen.

Ik zeg hierbij het vertrouwen in u op. U heeft het welbevinden van mijn kinderen overduidelijk niet als prioriteit. Dat doet u maar met iemand anders zijn kroost. Vanaf nu bepalen wij zelf wat we verantwoord vinden.